Mali Destek Programları

Ajansların yukarıda bahsedilen oluşumlara mali destek sağlayabilmesi için projelerinin belirli şartları sağlaması gerekmektedir;

• Gerçekleştirileceği bölgenin kırsal ve yerel kalkınmasını destekleyecek nitelikte olmalıdır
• Sivil toplum, özel sektör ve kamu ortaklığı çerçevesinde şekillenmelidir
• Bölgenin ulusal ve uluslararası boyutta görünür olabilmesine destek olmalıdır
• Bölgede iş gücü ve yatırım piyasasına etki etmelidir
• Küçük ve orta ölçekli işletmeler projeden doğrudan / dolaylı etkilenmelidir
• Ülkenin tarafı olduğu programlar/sözleşmeler kapsamında geliştirilmeli, programların tanıtımı gerçekleştirilmelidir
• Mevcut diğer kuruluşların proje oluşturma ve uygulama süreçlerine destek niteliği taşımalıdır
• Bölgenin kurumsal altyapısının güçlendirilmesine yönelik hazırlanmalıdır

Mali destekler 3 ana başlık altında sunulur: Doğrudan Finansman Desteği, Finansman Desteği ve Faizsiz Kredi Desteği

Doğrudan Finansman Desteği

Doğrudan Finansman Desteği, belirli kurallar dahilinde proje teklif çağrısı yöntemi ile sunulan karşılıksız bir destektir. Proje çağrısı yapılmadan yapılan destekler ise Fizibilite Desteği ve Güdümlü Proje Desteği’dir.

Proje Teklif Çağrısı

Proje teklif çağrısı, belirlenmiş bir destek programı için vasıfları uygun başvuru sahiplerinin belirli şartlara uygun proje tekliflerini sunması için yapılan çağrılardır.

Mali desteğin sağlanabilmesi için başvuru sahibi ve ortaklarının proje fark etmeksizin uyması gereken bazı kriterler mevcuttur;

• Proje kapsamındaki faaliyetleri gerçekleştirmek için yetkisinin bulunması
• Projenin gerçekleştirileceği bölgede yer almak
• Projeden direk sorumlu kurum olmak

İflas eden, kayyum atanmış, konkordato ilanı bulunan, faaliyetleri aktif olmayan, mesleki suçu bulunan, görevi kötüye kullanma kararı olan, kesinleşmiş suçtan mahkum olan, daha önce mali destek gerekliliklerini ihlal eden, yanlış beyanda bulunan, proje ile menfaat ilişkisi içinde olan kurumlar başvuru sahibi, ortak ya da iştirakçi olamazlar.

Siyasi/etnik içerikli, hukuka aykırı, bankacılık, sigorta ve mali hizmetler, borsa yatırımları, gayrimenkul yatırımları, bireysel sponsorluklar, bireysel burslar, hibe projeleri, akademik çalışma içerikli projeler mevzuata uymamaları nedeniyle mali destek alamazlar.

Tek bir proje yılı içinde aynı başvuru sahibi bölgesindeki ajansa en fazla 4 proje için destek talebinde bulunabilir fakat ajanslar en fazla 2 tanesine destek sağlar. Kar amacı olan gerçek ve tüzel kişiler uygulama süreci ve proje bitimini takip eden 1 yılık sürede tekrar aynı ajansa başvuru yapamazlar. Aksi halde verilen destek geri talep edilir. Mali destek alan projeler en fazla 2 yıl içinde tamamlanmalıdır.

Başvurular tek ya da ortaklar ile gerçekleştirilebilir. Projede ortaklığın geçerli olabilmesi için tüm aşamalarda, kaynakların bulunması ve dağıtılması süreçlerinde tarafların aktif yer alması gereklidir. Başvuru Rehberi tarafından belirlenmiş uygun maliyetlere dahil olması halinde ortakların masrafları bütçeden ödenir.

Teknik, maddi ya da bilgi sağlama amaçlı destek sunan kurum ve kuruluşlar projede iştirakçi olarak yer alabilir. İştirakçilere mali destek sunulmaz. Projede ürün ya da hizmet alımını ihaleler aracılığıyla alt yükleniciler gerçekleştirir.

Ajans gerçek maliyetlere dayanmayan, uygulama sürecinin dışında oluşmuş, yararlanıcı ya da ortak tarafından sunulan, tanımlanamayan ve doğrulanamayan maliyetleri uygun maliyet olarak kabul etmez. Desteklenen projede oluşacak maliyetlerin bir parçasını yararlanıcı karşılamakla yükümlüdür. Bu tutar eş finansman olarak adlandırılır. Yararlanıcı bunu ortak, iştirakçi ve diğer kimselerden nakit olarak elde edebilir.

Proje teklifleri ilgili ajansların internet sayfalarında yayınlanan başvuru rehberlerine ve bilgilendirme toplantılarına paylaşılan yönergelere uygun olarak hazırlanmalı Kalkınma Ajansları Yönetim Sistemi’ne (KAYS) yüklenmeli, son teslim tarihi ve saatine dikkat edilmelidir. Başvuru rehberindeki kriterlere uygunluğunun incelendiği ön İnceleme aşamasını geçen projeler teknik ve mali açıdan değerlendirmeye tabii tutulur. Bağımsız değerlendiriciler, değerlendirme komitesi, genel sekterlik ve yönetim kurulu tarafından incelenerek 4 aşamayı da başarıyla geçen proje mali destek almaya hak kazanır.

Fizibilite Desteği
Ajanslar, yerel bölgenin kalkındırılması, rekabet gücü yaratılması, ekonomisini olumsuz etkileyebilecek durumları önleyerek ortadan kaldırmak ve yatırım kapasitesini artıracak önemi bulunan projelerin fizibilite çalışmalarına doğrudan mali destek sunar. Bu tür desteklerde teklif çağrısı yapılmaz. Fakat fizibilite desteğinden yararlanmak isteyen projelerin proje teklif çağrısında belirtilen başvuru sahibi, ortaklar ve maliyetlerin uygunluğu kapsamında belirtilen kriterlere uyması beklenir.
Fizibilite desteği olarak proje başına tahsis edilen ajans destekleri Kamu İhale Kanununun 21. maddesinin f fıkrasına göre o yıl belirlenen limitin iki katını geçemez. Yararlanıcıların eş finansmanı zorunlu değildir fakat olması desteklenen bir durumdur.

Yerel yönetimler, üniversiteler, kamu kurum/kuruluşları, meslek kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, organize sanayi bölgeleri, sanayi siteleri, teknoparklar, teknoloji geliştirme bölgeleri, endüstri bölgeleri, iş geliştirme merkezleri, birlikler ve kooperatifler fizibilite desteğinden faydalanabilirler. Kar amacı güden kurum/kuruluşlar bu destekten faydalanamazlar. Uygulama süresi sözleşme imzalanmasından bir gün sonra başlar. Fizibilite desteği alan projelerin en geç bir yıl içinde tamamlanması gereklidir.

Projenin fizibilite desteği alabilmesi için sosyal kalkınmaya katkı yapması, ekonomik tehditleri ortadan kaldırması ve girişimcilik kapasitesini arttırması hedeflerinden en az biriyle paralellik göstermesi beklenir. Fizibilite desteği sağlanmayan çalışmalar, fizibilite hazırlanırken kullanılacak şablonlar, başvuru sahiplerinin uygunluk kriterleri ve destek miktarlarının oranları bakanlık tarafından belirlenir.

Başvurular Kalkınma Ajansları Yönetim Sistemine (KAYS) yapılır. Aynı başvuru sahibi tek bir program yılı içinde fizibilite desteği için en fazla 4 defa başvuru yapabilir fakat ajans en fazla 2 proje için mali destek sunar. Destek Yönetimi Kılavuzu’na uygun hazırlanan ve ajansa verilen her teklif genel sekterin önderliğinde en az 3 ajans uzmanından oluşan değerlendirme komisyonu tarafından en fazla 1 ay sürede incelenir.

Başvurular Başvuru Formu Kontrol Listesi’nde yer alan kriterlere uygunluğu açısından değerlendirilip teknik ve mali uygunluğu ölçülür. Projenin ilgililiği, yöntemi, sürdürülebilir olması, maliyetlerin uygunluğu adımlarında onaya engel teşkil eden bir durum olmaması halinde sonra yönetim kurulu toplantısında verilecek onay ile projelere destek sağlanır.

Yararlanıcı sözleşme gerekliliklerini en geç 1 sene içinde yerine getirerek fizibilite raporunu Destek Yönetimi Kılavuzu’na uygun hazırlayarak bitirilmeli ve ajansa sunulmalıdır. Raporun ajansa sunulmaması ya da gerekli kurallara uymaması gibi durumlarda sözleşme feshedilerek destek geri alınır.

Güdümlü Proje Desteği

Güdümlü Proje Desteği herhangi bir teklif çağrısında bulunmadan bölgede mevcut öncelikler üzerinden ajansların yol göstericiliğinde hazırlanan girişimcilik ve yenilikçilik temelli özel projelere mali ve teknik destek olarak sağlanır. Amacı, bölgenin ihtiyaçlarına özel projelerin teşvikidir. Diğer projelerden farklı olarak ajansların konu ve şartları belirlediği bu projelerde mali destek proje maliyetlerini en fazla %75’i kadar olabilir. Bu oran yönetim kurulu kararı ile %90’a kadar çıkabilir. Proje ortaklarının nakdi katkıda bulunmaları ve sürdürülebilirliği güvence altına alacak taahhütler sunmaları gereklidir. Güdümlü proje desteğinden faydalanmak isteyen projelerin proje teklif çağrısında belirtilen başvuru sahibi, ortaklar ve maliyetlerin uygunluğu konusunda karşılaması gereken kriterlere uyması beklenir.

Ajans bölgesel ihtiyaç ve öncelikleri tespit ederek bir proje tasarlar ve daha sonra bu projeyi gerçekleştirecek kuruluşlar bularak gerekli toplantılar düzenler. Güdümlü projelerde üniversite, özel sektörün, kamunun ve sivil toplum kuruluşlarının ortaklaşa hareket etmesi öngörülür. Kar amacı güden kurum/kuruluşlar projede uygulayıcı olamaz fakat ortak ya da iştirakçi olabilir.

Projenin iş planı, uygulama olanı ve fizibilite Destek kapsamında sunulacak mali destek eğer küçük ölçekli altyapı projesi içinse ajans bütçesinden bu alana ayrılan kaynak tarafından karşılanır. Bu projelerde uygulama süresi en fazla 2 yıldır.

Güdümlü projelerin desteklenmesi için diğer projelerden farklı konuları kapsamaları gereklidir;

• Özel sektörü güçlendirerek üretim ve ihracat kapasitesini arttırmalı, başarılı uygulama örnekleri sunmalı, sektörde çeşitlilik ve uzmanlaşma sağlamalı, yenilikçi finansman çeşitlilerinin üretimine destek olmalı, kamu, yeni hizmet organizasyonlarının geliştirilmesi için öncü olmalı, üniversite ve sanayiler arası işbirliği ortamı yaratmalı, bölgede işbirliği ağları oluşturmalı, sektörün talep ettiği istihdama yönelik çalışmalarda bulunmalıdır.
• Sosyal sorumluluk farkındalığı yaratmalı, sosyal dayanışmayı güçlendirmeli, kültürel değerleri gözeterek ön plana çıkarmalı, dezavantajlı konumda bulanan kişilere sosyal, kültürel ve fiziksel her alanda hitap eder şekilde planlanmalı, kültürel mirası göz ardı etmemeli, sosyal hayatı kolaylaştırmalıdır.

Mahalli idarelerin altyapı çalışmaları (yol, içme suyu, kanalizasyon, arıtma, yağmur suyu, sağlık kuruluşu, kültür merkezi, spor tesisi, sosyal merkezler vs.), kamu yatırımları gibi kamu kurumu ve yerel yönetimlerin görevi olan, uygulama aşamasında engel bulunan (imar, izin, teknik aksaklık vs.) ve kar amacı güden kurum/kuruluşların yararlanıcı konumunda olduğu projeler güdümlü proje kapsamına girmediklerinden destek alamazlar. Destek verilen projeler en fazla 2 yıl içinde tamamlanmalıdır. Aksi durumlar kanıta dayanarak ajanslara bildirilmeli sözleşme değişikliği yapılmalıdır. Mazeretlerin kabul edilmesi halinde tek sefer olmak üzere en fazla 1 ay uzatılabilir. Projeden bağımsız mücbir sebeplerin olması halinde yine tek sefer olmak üzere 6 aya kadar uzatma kararı alınabilir.

Teknik Destek Programları

Ajanslar, bölgenin kalkındırılması için gerekli olan fakat çeşitli kapasite yetersizlikleri nedeniyle süreçlerde zorluklar ile karşılanan durumlarda teknik destek sağlayabilir. Bu destek eğitim verme, proje hazırlanmasına destek, kalıcı olmamak kaydıyla uzman kişiler atama, danışmanlık sunma, lobi çalışmaları ve uluslararası ilişkiler oluşturma şeklinde olabilir. Teknik destekler ajansın herhangi bir proje teklif çağrısı ile birleştirilememesi şartıyla yerel yönetimlerin plan ve programlarını uygulamaya yönelik yereli kalkındıracak faaliyetleri ve farklı başvuru sahiplerinin kalkınmayı destekleyici çalışmalarını bünyesinden barındırmalıdır.

Destek kapsamında herhangi bir mali destek sunulmaz, hizmet alımı yoluyla ya da kendi personelleri aracılığıyla ajans kendi imkanları çerçevesinden destek gerçekleştirilir. Fakat düzenlenecek organizasyonların maliyetleri yararlanıcı ya da ortaklar tarafından karşılanabilir. Yararlanıcının bu katkıları başvuru formunda belirtmesi zorunludur. Verilecek destek için 1 yıl boyunca en fazla 2 hafta sürecek şekilde personel görevlendirilebilir. Hizmet alımı yapılması halinde teknik desteği ajansa olan maliyeti Kamu İhale Kurumu’nun 22. maddesinin birinci fıkrasının d bendinde belirtildiği üzere büyükşehir belediye sınırlarında bulunan idareler için belirlenen üst sınırı aşamaz. Teknik destek sözleşme imzalandıktan sonra en fazla 6 ay boyunca sağlanır. Bu sürede gerçekleştirilemeyen teknik destek uygun görüldüğü koşulda genel sekreterlik tarafından en fazla 1 ay olmak üzere uzatılabilir.

Yerel yönetimler, mahalli idareler, üniversiteler, kamu kurum/kuruluşları, meslek okulları, kamu kurumu özelliği bulunan meslek kuruluşları, araştırma enstitüleri, sivil toplum kuruluşları, organize sanayi bölgeleri, sanayi siteleri, teknoparklar, teknoloji geliştirme bölgeleri, endüstri bölgeleri, iş geliştirme merkezleri ve kooperatifler teknik destek programından yaralanabilir.

Teknik destek almaya uygun kurum ve kuruluşlara dair duyurular ajansların internet sitelerinden takip edilir. Başvurular Kalkınma Ajansları Yönetim Sistemi (KAYS) üzerinden gerçekleştirilir. Buradan oluşturulan taahhütname ajansa ulaştırılır. Başvuruları yılın her döneminde alınır fakat Ocak – Şubat, Mart – Nisan, Mayıs – Haziran, Temmuz – Ağustos, Eylül – Ekim ve son olarak Kasım – Aralık olmak üzere 6 dönemde değerlendirme yapılır. Kabul döneminin bitmesinin ardından genel sekreterliğin görevlendirdiği en az 3 ajans uzmanından oluşan değerlendirme komisyonu 15 iş günü içerisinde çalışmalarını tamamlar ve 65’in üzerinde puan alarak destek almaya hak kazanan projeler yine internet sitesinden ilan edilir ardından sözleşme imzalanır. Ajans aynı projede kullanılmak üzere mali destek ve teknik destekten yalnızca birini taraflara sunar.